Είναι ένας διακόπτης σχεδιασμένος για να προστατεύει από ηλεκτροπληξία και πυρκαγιά

Σχεδόν κανένα νοικοκυριό δεν γνωρίζει τι ακριβώς κάνει ο κάθε διακόπτης στον ηλεκτρικό πίνακα. Κι όμως, ένας από αυτούς είναι κρίσιμος για την ασφάλεια του σπιτιού: το ρελέ διαφυγής (ή διακόπτης διαρροής).

Είναι ένας διακόπτης σχεδιασμένος για να προστατεύει από ηλεκτροπληξία και πυρκαγιά — αλλά πολλοί είτε τον απενεργοποιούν λάθος, είτε τον αφήνουν να δουλεύει με βλάβη, είτε νομίζουν ότι είναι απλός ο «γενικός». Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι από καμένες συσκευές μέχρι σοβαροί κίνδυνοι.

1. Ποιος είναι και γιατί είναι τόσο κρίσιμος

Ο διακόπτης αυτός ονομάζεται:

Ρελέ διαφυγής (RCD ή RCCB)
ή
Διακόπτης διαρροής ρεύματος
Είναι αυτός που συνήθως έχει κουμπί TEST πάνω του.

Τι κάνει πραγματικά:

  • Ανιχνεύει διαρροή ρεύματος (π.χ. σε βρεγμένο καλώδιο, καμένη αντίσταση, ηλεκτρισμένο σώμα συσκευής)
  • Διακόπτει το ρεύμα μέσα σε χιλιοστά του δευτερολέπτου
  • Προστατεύει από ηλεκτροπληξία
  • Προστατεύει από πυρκαγιά λόγω υπερθέρμανσης

Αν το ρελέ δεν λειτουργεί σωστά, το σπίτι μένει απροστάτευτο.

2. Το επικίνδυνο λάθος: τον ανεβάζουμε ξανά και ξανά όταν «πέφτει»

Το ρελέ πέφτει για να δείξει ότι υπάρχει:

  • διαρροή σε κάποια συσκευή
  • υπερφόρτωση κυκλώματος
  • βλάβη καλωδίωσης
  • υγρασία σε κάποια πρίζα/μπαλκόνι
  • καμένο θερμοσίφωνα ή αντίσταση
  • πρόβλημα σε συσκευές με μέταλλο (πλυντήριο, ψυγείο, θερμοσίφωνο)

Το επικίνδυνο λάθος:

Οι περισσότεροι τον σηκώνουν χωρίς να ψάξουν την αιτία.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε:

  • πρόκληση βλάβης στη συσκευή
  • κίνδυνο ηλεκτροπληξίας
  • υπερθέρμανση και φωτιά σε σοβαρή περίπτωση

Το ρελέ δεν πέφτει τυχαία. Είναι μηχανισμός προστασίας — όχι ενόχληση.

3. Τον αφήνουν κάτω «για να δουλέψει το σπίτι»

Σε αρκετά σπίτια, ειδικά σε παλιές εγκαταστάσεις:

το ρελέ πέφτει συχνά. Οι ένοικοι τον αφήνουν κάτω για ώρες ή και μέρες
Αυτό σημαίνει:

Το σπίτι λειτουργεί χωρίς προστασία από ηλεκτροπληξία.

4. Το τρίτο λάθος: Δεν πατάμε ποτέ το κουμπί TEST

Σύμφωνα με τους ηλεκτρολόγους, το κουμπί TEST πρέπει να πατιέται κάθε μήνα.

Τι κάνει;

  • προσομοιώνει διαρροή
  • ελέγχει ότι το ρελέ ενεργοποιείται
    τεπιβεβαιώνει ότι η προστασία λειτουργεί

Αν δεν πέσει όταν πατηθεί το TEST:

Το ρελέ είναι ελαττωματικός → το σπίτι δεν προστατεύεται. Χρειάζεται άμεσα ηλεκτρολόγος.

5. Πώς καταλαβαίνουμε ποια συσκευή έχει πρόβλημα

Αν το ρελέ πέφτει:

1️⃣ Κατεβάζουμε όλους τους αυτόματους διακόπτες (πρίζες, φώτα, κουζίνα, θερμοσίφωνα).
2️⃣ Σηκώνουμε μόνο τον ρελέ.
3️⃣ Σηκώνουμε έναν-έναν τους υπόλοιπους διακόπτες.

Όταν ξαναπέσει → η συσκευή/γραμμή που μόλις ενεργοποιήθηκε έχει τη βλάβη.

Πολύ συχνές αιτίες:

  • θερμοσίφωνας
  • πλυντήριο
  • εξωτερικές πρίζες που έχουν πάρει υγρασία
  • παλιά ψυγεία
  • πολύμπριζα με υπερφόρτωση

Πότε χρειάζεται άμεσα ηλεκτρολόγος

Όταν το ρελέ πέφτει χωρίς προφανή λόγο
Όταν δεν πέφτει στο TEST
Όταν πέφτει μόνο με συγκεκριμένη συσκευή
Όταν υπάρχει μυρωδιά καμένου από πίνακα/πρίζα
Όταν πέφτει κάθε φορά που βρέχει (σημάδι υγρασίας)

Το ρελέ διαφυγής είναι ο σημαντικότερος διακόπτης στον πίνακα — και ο πιο επικίνδυνος όταν δεν ξέρουμε τη λειτουργία του. Δεν τον σηκώνουμε μηχανικά, δεν τον αφήνουμε απενεργοποιημένο και δεν τον αγνοούμε όταν «μιλάει».

Με λίγες σωστές κινήσεις και βασικό έλεγχο, μπορεί να αποτρέψει από βλάβες μέχρι σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια του σπιτιού.