της Γιούλη Ηλιοπούλου
Ο Δεκαπενταύγουστος, «το Πάσχα του καλοκαιριού», είναι η ημέρα «ύμνος στην Παναγία». Προσευχές, δεήσεις, ικεσίες, ακούγονται από τους πιο μεγαλοπρεπείς Ναούς μέχρι τα πιο απομακρυσμένα ξωκλήσια και μοναστήρια.
Σε κάθε γωνιά της Ηλείας υπάρχουν Ναοί και Μοναστήρια σπάνιου κάλλους, πραγματικοί πνευματικοί θησαυροί, κάποια σε άριστη κατάσταση και κάποια άλλα ξεχασμένα. Αφιερωμένα στην Παναγία.
Κάθε ένα έχει και τη δική του θαυματουργή εικόνα, με την ξεχωριστή ιστορία, η οποία αποτελεί στήριγμα, ελπίδα και παρηγοριά για χιλιάδες Ορθόδοξους Χριστιανούς.
Σε κάποια γιορτάζουν την Γέννηση, σε άλλα την Κοίμηση, κι αλλού τα Εισόδια.
Αλλού θα συρρεύσουν χιλιάδες πιστοί κι αλλού θα επικρατεί ερημιά.
Σε κάθε περίπτωση όμως, ακόμα κι αυτά που έχουν αφεθεί στην λήθη του χρόνου είναι φωτεινοί φάροι της Πίστης μας και της λατρείας μας στην Παναγία
Έτοιμοι για ένα μικρό οδοιπορικό; Πάμε να γνωρίσουμε μαζί σε κάποιες από τις Παναγίες της Ηλείας.
ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΗ ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΗΛΕΙΑΣ
Η Ιερά Μονή Σκαφιδιάς είναι η παλαιότερη μονή της Ηλείας.
Λέγεται πως χτίστηκε κατά τη βυζαντινή περίοδο. Δεσπόζει περιστοιχισμένη από ένα εντυπωσιακό μεσαιωνικό φρούριο και απέχει λίγα μόλις χιλιόμετρα από την ειδυλλιακή παραλία της Σκαφιδιάς.
Είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και κουβαλά κι αυτή, όπως οι περισσότερες μονές της περιοχής, μια σημαντική ιστορία. Η επικρατέστερη αναφέρει πως η ανέγερση του ναού αποφασίστηκε όταν κάποιοι κάτοικοι της περιοχής βρήκαν την εικόνα της Παναγίας στη θάλασσα, μέσα σε μια σκάφη.
ΣΕ ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΌΤΕΡΑ ΠΡΟΣΚΗΝΥΜΑΤΑ
Νοτιοανατολικά της Αμαλιάδας, προβάλλει ένα από τα σημαντικότερα προσκυνήματα της Ηλείας, ο ιερός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου, που ήταν το καθολικό της βυζαντινής μονής της Φραγκαβίλλας. Η ονομασία πιθανότατα απηχεί τη φραγκική παρουσία στην περιοχή σε μεταγενέστερους χρόνους και δεν έχει άμεση σχέση με τον ναό, που είναι παλαιότερος από την εποχή της Φραγκοκρατίας.
Ο ναός οικοδομήθηκε τον 11ο αιώνα και είναι το μόνο κτίσμα που έχει διατηρηθεί από το συγκρότημα της μονής. Μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα σώζονταν κοντά του ερείπια κτηρίων που μάλλον στέγαζαν τα κελιά των μοναχών.
ΣΤΟ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΤΩΝ ΚΑΤΑΔΙΩΚΟΜΕΝΩΝ
Δυτικά – νοτιοδυτικά από το Βαρθολομιό, κοντά στον οικισμό Λυγιά, μέσα σε ένα κατάφυτο φαράγγι βρίσκεται η μονή της Παναγίας της Ελεούσας
Το μοναστήρι με τον οχυρωματικό περίβολο και το χαρακτηριστικό πύργο ιδρύθηκε κατά τους Βυζαντινούς Χρόνους.
Οφείλει την ονομασία του στην ευρεθείσα εικόνα της Παναγίας: οι κάτοικοι της περιοχής απέδωσαν στην Παναγία την προσωνυμία Ελεούσα, καθώς ζήτησαν την ευσπλαχνία και την προστασία της.
Η μονή της Αγίας Ελεούσας αποτέλεσε επί Τουρκοκρατίας καταφύγιο των καταδιωκομένων, με αποτέλεσμα να υποστεί καταστροφές και λεηλασίες, ενώ αξιομνημόνευτη υπήρξε η συνεισφορά της στην Επανάσταση του 1821.
ΣΤΗΝ «ΠΑΥΛΙΤΣΑ» ΤΗΣ ΦΙΓΑΛΕΙΑΣ
Στο νεκροταφείο του οικισμού της Παύλιτσας, της σημερινής Άνω Φιγάλειας, που είναι κτισμένη επάνω στα ερείπια της αρχαίας Φιγάλειας, βρίσκεται ο μικρός βυζαντινός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου.
Οικοδομήθηκε πιθανότατα κατά το δεύτερο μισό του 13ου αιώνα, σε θέση όπου υπήρχε αρχαίο μνημείο, μάλλον το ιερό της Αρτέμιδος Σωτείρας που είναι γνωστό από αρχαίες πηγές. Ο ναός της Παναγίας αναφέρεται σε κείμενα περιηγητών, καθώς και στην καταγραφή της εκκλησιαστικής περιουσίας από τους Ενετούς, την περίοδο 1697-1700.
Σ’ ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΙΟ ΓΝΩΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ
«Κρεμασμένη» σε έναν βράχο εξ΄ ου και το όνομά της, η Ιερά Μονή Παναγίας Κρεμαστής, στέκεται επιβλητική και εντυπωσιάζει με τον όγκο της.
Πριν από 800 χρόνια κάτοικοι της περιοχής έβλεπαν τα βράδια σε μια τρύπα του βράχου ένα φως. Κρέμασαν με σχοινί κάποιον, ο οποίος βρήκε την εικόνα της Παναγίας αιωρούμενη.
Η μονή που βρίσκεται 18 χλμ. μακριά από την πόλη του Πύργου εορτάζει κατά την 23η Αυγούστου.
Σ ΕΝΑ ΠΑΜΠΆΛΑΙΟ ΝΑΟ ΣΤΗΝ ΔΑΦΝΙΩΤΙΣΣΑ
Ένα Βυζαντινό εκκλησάκι που είναι χτισμένο πάνω στα ερείπια του αρχαίου Ναού της Δαφναίας Αρτέμιδας και βρίσκεται στην περιφέρεια του οικισμού Δαφνιώτισσας (πρώην Μουζίκα) του δήμου Ήλιδας.
Βρίσκεται στη θέση «Παναγίτσα», στην κορυφή ενός μικρού λόφου. Ο χρόνος κτίσης ή ανακατασκευής του ναού είναι μέχρι σήμερα άγνωστος και χάνεται διαμέσου των αιώνων. Το μνημείο, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας της περιοχής και έχει γίνει αιτία δημιουργίας παραδόσεων που μεταφέρονται από στόμα σε στόμα και από γενιά σε γενιά των κατοίκων της περιοχής.
ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΗΣ ΗΛΕΙΑΣ
Περίπου ένα χιλιόμετρο ανατολικά της Νέας Φιγάλειας ή Ζούρτσας, στην περιοχή του δεύτερου νεκροταφείου του οικισμού, βρίσκεται ο ιερός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου, που είναι γνωστός και ως «Μοναστήρι» ή ως η Παναγιά της Βόγαλης
Χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 10ου αιώνα και πιθανότατα ήταν το καθολικό μονής. Πράγματι, σε ένα χρυσόβουλλο του Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου, του 1323, με το οποίο η περιοχή της Ζούρτσας παραχωρήθηκε στη Μονή Βροντοχίου του Μυστρά, αναφέρεται το μετόχι της μονής της Παναγίας της Βόγαλης, ενώ στην ενετική καταγραφή του 1700 γίνεται λόγος για τη μονή της Παναγίας Λιγόβαης.
Η μονή συνδέθηκε στενά με την ιστορία της Ζούρτσας και σύμφωνα με την παράδοση, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας φιλοξένησε κρυφό σχολειό, ενώ τον Σεπτέμβριο του 1825 πυρπολήθηκε από τον στρατό του Ιμπραήμ πασά.
ΣΕ ΕΝΑ ΑΡΧΑΙΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ
Μέσα σε μια κοιλάδα, σκεπασμένο από αιωνόβιες ελιές, βρίσκεται το αρχαίο μοναστήρι των Βλαχερνών, με την βυζαντινή εκκλησία, που οι Φράγκοι την είχαν εν μέρει μετατρέψει σε γοτθικού ρυθμού. Εκεί μέσα σώζονται τάφοι παλαιών Φράγκων μεγιστάνων με κομψά ανάγλυφα οικόσημα με λατινικές επιγραφές.
Είναι άγνωστο δυστυχώς το πότε ακριβώς ιδρύθηκε η Μονή. Πάντως το Καθολικό της έχει υλικά προερχόμενα από άλλο ναό παλαιοχριστιανικής τέχνης που άκμασε μεταξύ των ετών 330-630 μ.Χ.
Εικάζεται ότι η ίδια η Μονή μάλλον ιδρύθηκε πριν από τον 9ο αιώνα.
Η Μονή αυτή, την οποία ο William Gell αναφέρει ως “Monastery Blakeriana”, έλαβε το όνομα Βλαχέρνα σε ανάμνηση της Μονής των Βλαχερνών στην Κωνσταντινούπολη.
ΣΕ ΜΙΑ ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΑΘΟΛΙΚΗ
Στην άκρη της πόλης της Γαστούνης βρίσκεται ένα από τα παλαιότερα βυζαντινά μνημεία της Ηλείας, ο ιερός ναός της Παναγίας της Καθολικής, που είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Η ονομασία του οφείλεται μάλλον στο γεγονός ότι ήταν ο κεντρικός ναός της Γαστούνης, που υπήρξε το μεγαλύτερο οικιστικό κέντρο της Ηλείας και έδρα επισκοπής.
Χρονολογείται πιθανότατα στο δεύτερο μισό του 13ου αιώνα και πληροφορίες για την ίδρυσή του μας δίνει μια επιγραφή στην αψίδα του ιερού, που μάλλον αντιγράφει την αρχική κτητορική επιγραφή. Σύμφωνα με αυτή, ο ναός ανεγέρθηκε το έτος 1278/9 και κτήτορές του ήταν έξι αδέλφια, οι άρχοντες Καλληγόπουλοι και οι σύζυγοί τους.
ΣΕ ΕΝΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΑΣΤΡΟΜΟΝΑΣΤΗΡΙ
Από τα σπουδαιότερα Μοναστήρια της Ηλείας και της Ελλάδος είναι αυτό της Ιεράς Μονής Παναγιάς της Χρυσοπηγής Άνω Δίβρης.
Η Μονή κτίστηκε τον 17ο αιώνα (1667) από τον Όσιο Ιωακείμ το Νέο από το Σκιαδά Αχαϊας.
Στο βορειοδυτικό τμήμα του Μοναστηριού στα χρόνια της Τουρκοκρατίας λειτουργούσε το Κρυφό Σχολειό, ενώ στο μοναστήρι λόγω της δυσπρόσιτης θέσης του εύρισκαν καταφύγιο οι πολέμαρχοι του Μοριά.
ΣΤΗΝ ΚΑΤΩ ΜΟΝΗ
Λίγα μόλις μέτρα νοτιότερα από τα τελευταία σπίτια της Δίβρης, βρίσκεται η Κάτω Μονή. Είναι αφιερωμένη στην Θεοτόκο και σήμερα είναι παροπλισμένη.
Η Κάτω Μονή πανηγυρίζει την απόδοση της Κοιμήσεως στις 23 Αυγούστου.
Ο Ναός διαθέτει αξιόλογο ξυλόγλυπτο τέμπλο Το ξυλόγλυπτο τέμπλο της Κάτω Μονής Δίβρης με επιγραφή που το χρονολογεί στον 18ο αιώνα.
Το καθολικό είναι κατάγραφο με τοιχογραφίες του 1746.
Πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.