Η προστασία της στιβάδας του όζοντος αποτελεί ένα παγκόσμιο περιβαλλοντικό θέμα, η σοβαρότητα του οποίου έγινε σαφής εδώ και αρκετά χρόνια.
Για το λόγο αυτό μάλιστα, η Διεθνής κοινότητα προκειμένου να δώσει λύση έθεσε σε εφαρμογή τη Συνθήκη της Βιέννης (1986) και το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ (1987), με το τελευταίο μάλιστα να υπογράφεται στις 16 Σεπτεμβρίου, μέρα η οποία έχει χαρακτηριστεί ως Διεθνής Ημέρα για τη Διατήρηση του Στρώματος του Όζοντος. Με τις δυο αυτές υπογραφές δεσμεύτηκαν οι χώρες να περιορίσουν τις χημικές ουσίες και οτιδήποτε άλλο ήταν υπεύθυνο για την καταστροφή του ζωτικού για τον άνθρωπο στρώματος του όζοντος.
Όπως είναι γνωστό, το στρώμα του όζοντος ενεργεί σαν μια γιγαντιαία ομπρέλα πάνω από τη Γη και προστατεύει τον άνθρωπο από τις βλαβερές συνέπειες της υπεριώδους ακτινοβολίας του ήλιου που προκαλεί εγκαύματα, καρκίνο του δέρματος και καταρράκτη. Όταν το στρώμα του όζοντος αδυνατίζει όπως η λεγόμενη «Τρύπα του όζοντος» πάνω από την Ανταρκτική, οι υπεριώδεις ακτίνες φθάνουν στην επιφάνεια της Γης απειλώντας τον άνθρωπο και το περιβάλλον – τα ζώα και τα φυτά. Για να αντιληφθεί κανείς την επίδρασή του, η μείωση κατά 1% της στοιβάδας του όζοντος οδηγεί σε αύξηση κατά 2% των καρκίνων του δέρματος και του καταρράκτη.
Υπέρογκα ποσά με θετικό αντίκτυπο
Τα τελευταία 20 χρόνια έχουν διατεθεί μέσω των προγραμμάτων του ΟΗΕ κοντά στα 2 δισεκατομμύρια δολάρια σε 130 αναπτυσσόμενες χώρες, προκειμένου να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ. Το αποτέλεσμα είναι ότι η μείωση των επιβλαβών χλωροφθοροανθράκων ξεπερνά τα 2 εκατομμύρια τόνους όλα αυτά τα χρόνια.
Η σημασία του όζοντος
Για την ευεργετική του ιδιότητα στις ζωές των ανθρώπων και για την ανάγκη να προστατευθεί με κάθε κόστος προκειμένου μελλοντικά να μειώσει κάθε πιθανότητα πρόκλησης σοβαρού προβλήματος υγείας, μίλησαν αποκλειστικά στην εφ. «Πατρίς» τέσσερις καθηγητές φυσικής.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΡΙΖΗΣ-ΦΥΣΙΚΟΣ 3ΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
«Έχουν γίνει βήματα προόδου»
«Το όζον είναι ουσία που βρίσκεται στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας. Εκεί υπάρχει η οζοντόσφαιρα. Το παχύ στρώμα του όζοντος, της στρατόσφαιρας της Γης που απορροφά το μεγαλύτερο μέρος της υπεριώδους ακτινοβολίας από τον Ήλιο, λειτουργεί ως φυσικό αντηλιακό του πλανήτη, προστατεύοντας ανθρώπους, ζώα και φυτά από τη βλαβερή ηλιακή ακτινοβολία. Λειτουργεί δηλαδή ως φίλτρο για την ηλικιακή ακτινοβολία, η οποία φθάνει στο έδαφος και συγκεκριμένα μας ενδιαφέρει να φιλτράρει την υπεριώδη ακτινοβολία, την UVΒ, η οποία είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο. Η υπεριώδης ακτινοβολία είναι υπεύθυνη για τον καρκίνο του δέρματος (το 90% προκαλείται από την ακτινοβολία) και δημιουργεί και καταρράκτη και εξασθένιση του ανοσοποιητικού συστήματος. Πως καταστρέφουμε το όζον; Τετραχλωροφθοράνθρακες είναι η ουσία που βγαίνει από τα εργοστάσια και από σπρέι. Αυτό που πρέπει να κάνουμε, περιβαλλοντικές οργανώσεις και φορείς, είναι να πιέσουμε τις κυβερνήσεις ώστε να περιοριστεί η χρήση των ουσιών τετραχλωροφθορανθράκων, που καταστρέφουν τα στρώματα του όζοντος. Άλλη χημική ουσία είναι το μεθυλοβρωμίδιο, που χρησιμοποιείται κυρίως ως γεωργικό φυτοφάρμακο και για την απολύμανση γεωργικών προϊόντων.
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει βήματα προόδου. Οι βιομηχανίες έχουν δημιουργήσει προϊόντα που δεν πειράζουν το στρώμα του όζοντος και υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι σε κάποια σημεία η τρύπα του όζοντος, δηλαδή η αραίωση του όζοντος σε εκείνα τα σημεία, αρχίζει και περιορίζεται. Σε μια προσπάθεια για την προστασία του, κράτη συμφώνησαν τη σταδιακή κατάργηση των ουσιών που προκαλούν καταστροφή μέσω διεθνούς συνθήκης, γνωστής ως Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ. Μάλιστα, φαίνεται πως αυτή είναι πετυχημένη, αφού νέα μελέτη αποκάλυψε ότι το στρώμα στην Ανταρκτική δείχνει σημάδια ανάκαμψης».
ΜΑΡΙΑ ΜΠΙΡΜΠΑ-ΦΥΣΙΚΟΣ 1Ο ΛΥΚΕΙΟ
«Ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και ανάληψη δράσης»
«Το ζήτημα της ελάττωσης του στρώματος το όζοντος στη στρατόσφαιρα της Γης, γνωστό και ως «τρύπα του όζοντος», δεν θα μπορούσε να λείπει από τα μαθήματα της Βιολογίας και της Χημείας του Γυμνασίου κυρίως, αλλά και του Λυκείου. Οι μαθητές μαθαίνουν τι είναι αυτό το φαινόμενο, τις αιτίες που το προκαλούν και τις συνέπειες στην υγεία μας και στην υποβάθμιση του περιβάλλοντός μας. Σκοπός των αναλυτικών προγραμμάτων είναι αρχικά η ενημέρωση κι έπειτα η ευαισθητοποίηση και η ανάληψη δράσης για την αντιμετώπισή του.
Η πλειονότητα των εκπαιδευτικών όμως χρησιμοποιεί αυτό το σύγχρονο πρόβλημα για ένα βήμα παραπέρα: καλλιεργεί μελλοντικούς πολίτες που να αναγνωρίζουν ότι η ύπαρξή τους είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ποιότητα του περιβάλλοντος και τους εκπαιδεύει να συνεργάζονται για να θωρακίσουν τους φυσικούς πόρους που ενώ μας δόθηκαν απλόχερα, εμείς τόσο υπεροπτικά και ανόητα τους σπαταλούμε και τους καταστρέφουμε. Πρέπει λοιπόν η Πολιτεία να αγκαλιάσει την πληθώρα δράσεων που πραγματοποιούνται μέσα στα σχολεία γύρω από τα σύγχρονα οικολογικά προβλήματα, να δημιουργήσει ένα κατάλληλο δίκτυο και να συμβάλλει στη διάχυση της ευαισθητοποίησης και στην υπόλοιπη κοινωνία».
ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΜΠΑΚΟΠΟΥΛΟΣ-ΦΥΣΙΚΟΣ 1ΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΠΥΡΓΟΥ
«Όζον: Σωτηρία ή καταστροφή;»
«Το όζον είναι ένα αέριο της ατμόσφαιρας που μας περιβάλλει. Το όζον είναι ένα μόριο οξυγόνου που περιέχει τρία άτομα του οξυγόνου (Ο3). Κοντά στη γήινη επιφάνεια, στο στρώμα της ατμόσφαιράς μας που αποκαλείται τροπόσφαιρα, το όζον διαδραματίζει έναν καταστρεπτικό ρόλο. Σε υψηλές συγκεντρώσεις, μπορεί να προκαλέσει μεγάλη ζημιά στα φυτά και τα ζώα. Επίσης, το όζον μπορεί να συμβάλει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Όσον αφορά τις επιπτώσεις του στην υγεία του ανθρώπου, συγκεντρώσεις που υπερβαίνουν τα 100 μg/m3 μπορεί να επιφέρουν αναπνευστικά προβλήματα, βήχα, πονοκεφάλους, ερεθισμό στα μάτια και δακρύρροια, καθώς και γενική δυσφορία σε άτομα με ευαίσθητη υγεία (καρδιοπαθείς, ασθματικούς, αλλεργικούς, μικρά παιδιά). Ακόμη μεγαλύτερες συγκεντρώσεις μπορούν να μειώσουν την αμυντική ικανότητα του οργανισμού απέναντι σε μικροοργανισμούς, βακτήρια κτλ.
Αντίθετα, το όζον στη στρατόσφαιρά μας, το στρώμα της ατμόσφαιράς μας επάνω από την τροπόσφαιρα, διαδραματίζει έναν σωτήριο ρόλο. Προστατεύει τα φυτά και τα ζώα απορροφώντας την επιβλαβή υπεριώδη ακτινοβολία από τον ήλιο. Αυτό το λεπτό στρώμα του όζοντος είναι ένα φυσικό μέρος της γήινης στρατόσφαιρας που ενεργεί, όπως οι φακοί στα γυαλιά ηλίου, για να φιλτράρει τις επιβλαβείς ακτίνες προτού φθάσουν στη γήινη επιφάνεια.
Δυστυχώς, αυτό το προστατευτικό όζον απειλείται από μερικούς χημικούς ρύπους που οι άνθρωποι έχουν απελευθερώσει στην ατμόσφαιρα. Το 1974 μια ομάδα του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας διαπίστωσε ότι το χλώριο, που απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα υπό την μορφή διαφόρων χλωροφθορανθράκων (CFC) καταστρέφει το όζον. Οι έρευνες έδειξαν πως πάνω από την Ανταρκτική το προστατευτικό στρώμα του όζοντος είχε «καταστραφεί» και είχε δημιουργηθεί μια «τρύπα», από την οποία οι υπεριώδεις ακτίνες μπορούσαν να περάσουν χωρίς το αναγκαίο «φιλτράρισμα» στη βιόσφαιρα προκαλώντας έτσι διάφορα προβλήματα. Οι έρευνες συνεχίστηκαν σε βάθος και διαπιστώθηκε ότι παρόμοια «ρήγματα» στην προστατευτική ασπίδα του όζοντος υπάρχουν και πάνω από την Ευρώπη, την Αυστραλία, τις τροπικές χώρες κ.ά.
Για την αντιμετώπιση του φαινομένου υπογράφτηκε το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ (16 Σεπτεμβρίου 1987) και το Πρωτόκολλο του Λονδίνου (1990), που ορίζουν τρόπους περιορισμού των χλωροφθορανθράκων (συνήθως περιέχονται σε ψυγεία, σπρέι κλπ.). Στο μεσοδιάστημα σε πολλά προϊόντα χρησιμοποιούνται στη θέση των χλωροφθορανθράκων (CFC), υδροχλωροφθοράνθρακες (HCFC) με μικρότερες επιπτώσεις στο περιβάλλον. Σύμφωνα με υπολογισμούς, τα επίπεδα του όζοντος θα έχουν φτάσει εκείνα του 1980 κάποια στιγμή στο διάστημα 2045-2060».
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΤΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ– ΦΥΣΙΚΟΣ MSC 4Ο ΓΕΛ ΠΥΡΓΟΥ
«Το όζον, εξαιρετικά κρίσιμο για τη ζωή στη γη»
«Στις 16 Σεπτεμβρίου γιορτάζεται η Διεθνής Ημέρα για τη Διατήρηση της στιβάδας του Όζοντος αφού στις 16 Σεπτεμβρίου του 1987, αντιπρόσωποι από 24 χώρες υπέγραφαν το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ, δεσμευόμενοι να περιορίσουν εκείνες τις χημικές ουσίες που καταστρέφουν το ζωτικό για τον άνθρωπο στρώμα του όζοντος. Η επιστροφή του παγκόσμιου στρώματος όζοντος στα προ του 1980 επίπεδα εκτιμάται ότι θα συμβεί περίπου στο μέσον του 21ου αιώνα χάρη στην μείωση των χημικών ουσιών μέσω του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ. Όμως στην Ανταρκτική η επιστροφή αυτή θα καθυστερήσει άλλες δύο δεκαετίες περίπου.
Το όζον (O3) είναι ένα σχετικά ασταθές στοιχείο φτιαγμένο από τρία άτομα οξυγόνου (O). Αν και αντιπροσωπεύει μόνο ένα μικρό μέρος της ατμόσφαιρας, το όζον είναι εξαιρετικά κρίσιμο για τη ζωή στη γη. Ανάλογα με το σημείο που συσσωρεύεται το όζον, μπορεί να προστατεύσει ή να βλάψει τη ζωή στη γη. Το περισσότερο όζον υπάρχει στη στρατόσφαιρα, ένα στρώμα της ατμόσφαιρας μεταξύ 10 και 40 χλμ επάνω από μας, όπου ενεργεί ως ασπίδα για να προστατεύσει την γήινη επιφάνεια από την επιβλαβή υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου. Εάν αυτή η ασπίδα αποδυναμωθεί, θα αυξηθεί ο κίνδυνος για καρκίνο του δέρματος, για καταρράκτη και για προβλήματα του ανοσοποιητικού συστήματος. Όταν, όμως, το όζον βρίσκεται πιο χαμηλά στη γη, τότε είναι μία ρυπαντική ουσία που δρα σαν “αέριο του θερμοκηπίου”, συμβάλλοντας στην άνοδο της θερμοκρασίας».
Πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.