Μπορεί μια γενιά που αγωνιά για την κλιματική κρίση να πετά με χαμηλού κόστους πτήσεις κάθε δύο μήνες; Και πώς γίνεται το αυτοκίνητο, άλλοτε σύμβολο ελευθερίας, να μοιάζει σήμερα με βάρος;
Ο σύγχρονος νέος βρίσκεται σε διαρκή μετακίνηση, όχι μόνο κυριολεκτική αλλά και αξιακή.
Άνθρωποι μεταξύ 25 και 45 ετών, δηλαδή τόσο η γενιά Gen Z όσο και οι Millennials, φαίνεται να αγαπούν τις αντιθέσεις. Πώς αλλιώς να εξηγήσουμε το γεγονός ότι βρίσκουν το ταξίδι θεμελιώδη ανάγκη αντί για πολυτέλεια, αλλά το καθημερινό commute και την ιδέα της ιδιοκτησίας ΙΧ ξεπερασμένα;
Η κατάρρευση του μύθου του ΙΧ
Κάποτε, το αυτοκίνητο ήταν εισιτήριο ενηλικίωσης. Σήμερα, μοιάζει περισσότερο με άχθος παρά με όνειρο. Οι ηλικίες κάτω των 40 αντιμετωπίζουν την ιδιοκτησία οχήματος σαν μια περιττή δαπάνη, οικονομικά και περιβαλλοντικά μιλώντας. Προτιμούν ποδήλατο, περπάτημα ή συγκοινωνία, ακόμα και σε ελληνικές πόλεις όπου οι υποδομές υστερούν.
Μιλάμε πράγματι για μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων που προτιμούν να “ρίχνουν” τα λεφτά τους σε ταξίδια και εμπειρίες και όχι για να βάλουν βενζίνη ή να πληρώσουν τέλη κυκλοφορίας. Και δεν είναι μόνο οι συνθήκες που “αναγκάζουν” τους νέους να συμπεριφερθούν έτσι – όχι ότι δεν ισχύει κι αυτό. Αλλά κατά βάση, μιλάμε για μια ενσυνείδητη επιλογή, μια στάση ζωής.
Στο πλαίσιο αυτό, η ηλεκτροκίνηση προσπαθεί να δώσει νέο νόημα στο ΙΧ. Για κάποιους, λειτουργεί ως ηθική γέφυρα: “δεν χρειάζεται να αρνηθώ το αυτοκίνητο, απλώς να μειώσω το αποτύπωμά του”. Και πράγματι, πολλοί νέοι δείχνουν προθυμία να εξετάσουν την ηλεκτροκίνηση, κυρίως όταν αυτή συνδυάζεται με δυνατότητες sharing, συνδρομητικά μοντέλα ή χαμηλότερο αποτύπωμα άνθρακα.
Μια μικρή έρευνα στο διαδίκτυο αρκεί για να καταλήξουμε σε συμπεράσματα: βλέπουμε στην incharge το δίκτυο φορτιστών να επεκτείνεται διαρκώς, ενώ δεν υπάρχει εταιρεία leasing που να μη διαθέτει κατηγορία ηλεκτρικών οχημάτων προς μίσθωση.
Ταξίδι: εργαλείο ταυτότητας και ψυχικής ανθεκτικότητας
Η ίδια γενιά που απορρίπτει το ΙΧ, πετά διαρκώς. Σύμφωνα με στοιχεία της Skyscanner, το 52% των Gen Z travellers πραγματοποιούν τουλάχιστον τρία ταξίδια αναψυχής ετησίως. Άλλες έρευνες δείχνουν ότι το 90% όσων επιστρέφουν από τις διακοπές νιώθουν λιγότερο άγχος. Αυτή η βαθιά ριζωμένη πεποίθηση εξηγεί γιατί οι νέοι είναι διατεθειμένοι να επενδύσουν σημαντικά στις ταξιδιωτικές τους εμπειρίες.
Σύμφωνα με τη McKinsey, το 52% των Gen Zers δηλώνει ότι ξοδεύει αφειδώς (“splurge”) σε εμπειρίες, ένα ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από το αντίστοιχο των baby boomers (29%). Δεν πρόκειται για τυχαία επιλογή δηλαδή.
Όμως οι προορισμοί έχουν αλλάξει. Δεν αναζητούν το all-inclusive της δεκαετίας του 2000. Προτιμούν το αυθεντικό, το “εναλλακτικό”, το βιώσιμο. Τα social media, όπως το TikTok και το Instagram, λειτουργούν ως πηγή έμπνευσης, ενώ η τεχνητή νοημοσύνη βοηθά στον σχεδιασμό του ιδανικού ταξιδιού.
Τι χαρακτηρίζει τις μετακινήσεις των νέων σήμερα;
Αν υπάρχει μια λέξη που συνοψίζει αυτή τη νέα σχέση με τη μετακίνηση, είναι η “αντίφαση”. Από τη μία πλευρά, οι νέοι ανησυχούν βαθιά για την κλιματική αλλαγή. Από την άλλη, η φθηνή πτήση παραμένει ακαταμάχητη.
Στη μάχη Eco-Anxiety εναντίον Wanderlust, ποιος κερδίζει ή, ακόμα καλύτερα, πώς συμφιλιώνεται αυτή η εσωτερική σύγκρουση; Με επιλογές όπως η αντιστάθμιση άνθρακα, η προτίμηση σε τοπικά μέσα, τα eco-lodges. Είναι αρκετό; Ίσως όχι. Αλλά δείχνει ότι η ανάγκη για εμπειρία δεν θα σταματήσει.
Άλλο ένα φαινόμενο που αλλάζει το τοπίο είναι και η τηλεργασία. Με το remote working να έχει εδραιωθεί, όλο και περισσότεροι νέοι εργαζόμενοι επιλέγουν να δουλεύουν από άλλες πόλεις ή χώρες, προσθέτοντας μικρές αποδράσεις πριν ή μετά το 8ωρο.
Το “Θα κάνω το Zoom meeting από τη Σύρο ή τη Βαρκελώνη;” γεννά άλλα προβλήματα (βλ. gentrification), όμως για πολλούς σήμερα αποτελεί καθημερινότητα.
Και πώς θα μετακινείται αυτή η γενιά αύριο;
Αν η ιδέα του “δεν χρειάζομαι αυτοκίνητο” γίνει πλειοψηφική, τότε η αυτοκινητοβιομηχανία έχει μπροστά της ένα πολιτισμικό πρόβλημα, όχι τεχνολογικό. Δεν αρκεί το πιο γρήγορο ή το πιο “πράσινο” όχημα. Πρέπει να αλλάξει ολόκληρο το αφήγημά της και να πείσει τους νέους αρχικά ότι… χρειάζονται όχημα.
Σε τελική ανάλυση, οι νέοι σήμερα δεν αρνούνται τη μετακίνηση. Το αντίθετο. Απλώς τη θέλουν διαφορετική. Λιγότερο καθημερινή, περισσότερο ουσιαστική. Λιγότερο υλική, περισσότερο βιωματική. Και αυτό ίσως είναι ΟΚ.
Πηγή
